وەک چۆن دەشێت پەیکەرەکان ببنە یەکێک لە هۆکارەکانی ناسینەوەی وڵاتێک یان نەتەوەیەک، ئاوەهاش دەشێت پەیکەرەکان ببنە مایەی ناڕەزایی و ڕەتکردنەوەیەکی بێدەنگ لەلایەن خەڵکەوە.
ساڵانە بە سەدان هەزار گەشتیار سەردانی پەیکەری ئازادی دەکەن لە ستانی نیویۆرک لە وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، یان پەیکەرەکانی بودا لە ئەفغانستان (بەر لە شکاندنیان لە لایەن تاڵیبانەکانەوە) یانیش پەیکەری ئەبولهۆل لە وڵاتی میسر و دەیان پەیکەری تریش، بەڵام لەوبڕوایەدا نیم کەس بە خواستی خۆی ویستبێتی سەردانی پەیکەرێکی سەدام حوسەین دیکتاتۆری پێشووی عێراق بکات یانیش پەیکەرەکانی بنەماڵەی فەرمانڕەوای کۆریای باکور.
دەشێت پەیکەرە هونەرییەکان ببنە هێما و سیمبولێک بۆ شارستانیە دێرین و نوێیەکان یانیش دەربڕینێکی ڕاستەقینە بۆ بەهایەکی دیاریکراو لەگەڵ پاراستنی پرەنسیپە هونەریەکان تیایاندا، لەو سۆنگەیەوەی پەیکەرسازی هەم هونەرە و هەمیش زانستە.
ئەم هونەرە مێژوویەکی کۆنی هەیە، ڕۆماییەکان و یۆنانییەکان و میسرییەکان بەم هونەرە ناسراون و تا ئێستاش پەیکەرە دێرینەکانیان جێی سەرنج و سەرسوڕمانی بینەرانیانن.
میوانی بەرنامە:
دکتۆر بەیان مانی، هونەرمەند و پەیکەرتاش
هونەری پەیکەرتاشی پەیوەندییەکی تۆکمەی هەیە بە هونەرەکانی ترەوە تا دەگاتە ئەنجامی کۆتایی. هونەرمەندی پەیکەرتاش هونەری وێنەکێشان بەکاردەهێنێت بۆ دیاریکردنی هێڵە گشتییەکانی کارە بەرجەستەکراوەکەی،پێویستی بە بەکارهێنانی هونەری ئەندازیاریە بۆ پێوانەکردنی سێ دووریەکە (بەرزی، پانی، درێژی)، هونەری وێنەگرتنیشی پێویستە وەک پێشبینییەک بۆ شێوەی پەیکەرەکەی.
نمونە ئێجگار زۆرن لەسەر گرنگی پەیکەرەکان لە ژیانی فەرهەنگیماندا هەم وەک کورد و هەمیش لە ئاستی جیهانیدا. بەڵام ئەمە بەو مانایە نییە کە هەمیشە پەیوەندییەکی نادیار یان ناتەباش ئامادەیی نەبێت لە نێوان پەیکەر و کۆمەڵگە و پەیکەر و فەرمانڕەوایانی دەسەڵاتداریشدا.
نوسەر زانیار عومرانی لە وتارەکەیدا ( ئاوڕدانەوەیەکی خێران لە هونەری پەیکەرتاشی لە کوردستاندا) بە وردی باس لە ڕەهەندەکانی ئەم هونەرە گرنگە دەکات.
لە بەشێکی ئەو نوسینەیدا کە دەکرێت وەک لێکۆڵینەوەیەکی ورد لێی بڕوانرێت دەنوسێت " ڕووداوه یه‌ک له دوا یه‌که‌کانی کۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی و گۆڕینی شێوه‌ڕوانینی مرۆڤ، په‌یکه‌رتاشیشی تووشی ڕاته‌کاندن و هه‌ژاندنێکی فۆرمیک و ناوه‌رۆک کرد، بۆ نموونه‌ئۆ‌گوست ڕۆدێن که کاریگه‌ری نکۆڵی نه‌کراوی له‌سه‌ر په‌یکه‌رسازی سه‌ده‌ی بیسته‌م داناوه، بۆ یه‌که‌مجار سه‌رنجی به بابه‌ت و حاڵه‌ته ده‌روونی و تاکه‌که‌سییه‌کانی مرۆڤی سه‌رده‌م دا. (له‌م سه‌ده‌یه‌دا به مه‌به‌ستی به‌رزڕاگرتنی بیره‌وه‌ری شه‌ڕه‌کانی یه‌که‌م و دووهه‌می جیهانی، دۆڕاوه و براوه‌کانی ئه‌م ڕووداوانه، هانایان بۆ چێکردنی په‌یکه‌ره‌کان برد). ئه‌م شێوه‌ڕوانینه مرۆڤی ناچار کرد که ده‌ست بۆ که‌ڵکوه‌رگرتن له که‌ره‌سته‌ی نوێ و مه‌تریاڵی پیشه‌یی و هه‌روه‌ها به‌کارهێنانی ئامێری لکاندن و ته‌کنه‌لۆژیکاڵ بهاوێژێت. باسکردن له ورده‌کارییه‌کانی ته‌کنیکی ئه‌م بواره له من ناوه‌شێته‌وه و هێنانه ئارای پرسیارگه‌لێکی وه‌ک ئه‌وه‌ی ئاخۆ هێڵی جیاکه‌ره‌وه‌ی په‌یکه‌رسازی و شێوه‌کاری له کوێیدا بێت، بۆ شاره‌زاکانی ئه‌و بواره ده‌هێڵینه‌وه."
بۆچی شکاندنی پەیکەرەکان کاردانەوەیەکی ئەوتۆی بە دوادا نایەت لە کۆمەڵگەی کوردیدا؟
ئایا بە درێژایی مێژوو، ئاینەکان چ جۆرە کاریگەرییەکیان هەبووە لە هونەری پەیکەرتاشیدا؟
ئایا لە هەموو بەشەکانی کوردستاندا وەک یەک سەیری گرنگی هونەری پەیکەرتاشی دەکرێت؟
ئایا لە هەر قۆناغێکی ڕۆشنگەریدا پەیکەرەکان تایبەتمەندێتی خۆیان دەبێت یان؟
بۆچی شوێن گرنگە بۆ دانانی پەیکەر؟ ئایا دەکرێت بگوترێت هەر پەیکەرێک پێویستی بە شوێنێکی تایبەت هەیە؟
دکتۆر بەیان مانی هونەرمەند لە بەرنامەی ئەم هەفتەیەی (ژیان لە فەرهەنگدا وەڵامی ئەم پرسیارانە وپرسیار و سەرنجەکانی ئێوەی ئازیزیش دەداتەوە:
