سەرۆکی ئەمەریکا دانۆڵد ترامپ لە کۆشکی سپی بە ئامادەبوونی سەرۆک وەزیری ئیسڕائیل بنیامین نەتەنیاهو پلانی ئەمەریکای بۆ ئاشتی لەنێوان فەڵەستینیەکان و ئیسڕائیل ڕاگەیاند، ئەم پلانەش کاردانەوەی جیاوازی لێکەوتەوە.
لە گرنگترین کاردانەوەکان کاردانەوەی سەرۆکی فەڵەستین مەحمود عەباس بوو کە ئاماژەی بەوەدا پلانەکەی سەرۆکی ئەمەریکا دانۆڵد ترامپ بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست پلانگێڕییە و ئەوەشی خستەڕوو مافەکانی گەلی فەڵەستین بۆ " فرۆشتن " نیە.
سەرۆکی فەڵەستین مەحمود عەباس لە لێدوانێکیدا سەبارەت بە پلانەکەی ئەمەریکا پەیامێکی بۆ سەرۆک ترامپ و نەتەنیاهو ناردوو وتی " قودس بۆ فرۆشتن نیە و هەموو مافەکانیشمان بۆ فرۆشتن نین و ئەم پلانگێڕییە سەرناگرێت."
لەلایەکی دیکەوە تورکیا پلانەکەی سەرۆکی ئەمەریکا دانۆڵد ترامپی بۆ ئاشتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕەت کردەوە و وتی هەوڵێکە بۆ " دزینی " خاکی فەڵەستین و لەناوبردنی ئەگەری دروستبوونی دەوڵەتی فەڵەستین لەپاڵ ئیسڕائیلدا.
وەزارەتی دەرەوەی تورکیا لە بەیاننامەیەکدا وتی " ئەم پلانە ئامانج لێی لەناوبردنی چارەسەری دوو دەوڵەتییە و دزینی خاکەکانی فەڵەستینە."
هەروەها وەزیری دەرەوەی ئەردەن ئەیمەن سەفەدی وتی دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆی فەڵەستین لەسەر سنووری ساڵی 1967 و بوونی ئۆرشەلیمی ڕۆژهەڵات وەکو پایتەختی دەوڵەتەکە تەنها چارەسەرە بۆ بەدیهێنانی ئاشتیەکی بەرفراوان و هەمیشەیی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.
هەروەها ئاماژەشی بەوەدا " ئەردەن پشتیوانی لە هەموو ئەو هەوڵە ڕاستەقینانە دەکات کە کە ئامانج لێیان بەدیهێنانی ئاشتیەکی یەکسان و هەموو گەلانیش پەسەندی بکەن."
یەکێکی دیکە لەو وڵاتانەی کەکاردانەوەیان هەبوو سەبارەت بە پلانەکەی ئەمەریکا بۆ ئاشتی لەنێوان فەڵەستینیەکان و ئیسڕائیل، ئێران بوو. ڕاوێژکاری سەرۆکی ئێران وتی پلانەکەی ئەمەریکا تەنها ڕێکەوتنێکی نێوان ئەمەریکا و ئیسڕائیلە، هەروەها پلانەکەشی ڕەت کردەوە.
ڕاوێژکاری سەرۆکی ئێران حسامەدین ئاشنا وتی " ئەم ڕێکەوتنە لە نێوان ڕژێمی سەهیۆنی و ئەمەریکادا بووە. پەیوەندیکردن بە فەڵەستینەوە لە پلانەکەدا نەبووە. ئەمە پلانی ئاشتی نیە بەڵکو پلانێکە بە زەبر و زۆر دەکرێت.”
لەلای خۆیەوە وتەبێژی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە بەیاننامەیەکدا وتی سکرتێری گشتی ئەنتۆنیۆ گۆتیرێش بەڵێن دەدات یارمەتی ئیسڕائیل و فەڵەستینیەکان بدات لە گەیشتن بە ئاشتیەکی هەمیشەیی، ئەمەش لەسەر بنەمای بڕیارەکانی ڕێکخراوی نێودەوڵەتی و یاسا نێودەوڵەتییەکان و ڕێکەوتنە دووقۆڵیەکان و بیرۆکەی دوو دەوڵەت لەسەر بنچینەی سنووری پێش ساڵی 1967.
هەروەها وتەبێژی سەرۆک وەزیری بەڕیتانیا بۆریس جۆنسن دوای پەیوەندییەکی تەلەفونی لەنێوان جۆنسن و سەرۆک ترامپدا وتی پلانی ئەمەریکا بۆ ئاشتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دەکرێت هەنگاوێکی ئەرێنی بێت.
وتەبێژەکە وتی " هەردوو سەرۆک تاوتوێی پێشنیارەکەی ئەمەریکایان کردووە بۆ ئاشتی لەنێوان ئیسڕائیل و فەڵەستینیەکان کە دەکرێت هەنگاوێکی ئەرێنی بیت."
هەروەها میسڕ داوای لە هەریەک لە فەڵەستین و ئیسڕائیل کرد تاوتوێی پلانەکەی ئەمەریکا بکەن بۆ ئاشتی لەنێوانیاندا و دەست بکەن بە گفتوگۆی جددی بە سەرپەرشتی ئەمەریکا.
سەرچاوە/ ڕۆیتەرز