فەرهەنگ و رۆشننبیریی کۆڵەکە هەرە گرنگ و پڕ بایەخەکانی کۆمەڵگەیەکی زیندوون، کە تێکڕا دەرخەری رووی راستەقینەی ئەو ئاستە ژیاری و شارستانییەن کە کۆمەڵگە لە چەند کایەی کاریگەرو پەیوەندیامێزدا پێکەوە گرێدەدات. هاوکات پەیوەندی فەرهەنگەکان و ئاگایی و گەشەکردنی رۆشنبیریی و فەرهەنگیی لەڕێی کۆمەڵێک کارئەکتەری گرنگەوە وەک رۆشنبیران و رەخنەگران و وەرگێڕەکانەوە ئەو پەیوەندییە هەمیشە لەبرەودا دەبێت.
مەریوان ھەڵەبجەیی لەکارەساتی کیمابارانی هەڵبجەوە هەر لە تەمەنێکی کەمەوە سەرگەردانی شارەکانی ئێران دەبێت، بەڵام دواتر مەریوان پاش گەشتێکی پڕ لەنەهامەتی بە کۆمەڵێک پڕۆژەی فەرهەنگی گەورەوە لەنێوان هەردوو فەرهەنگەکەدا دەمێنێتەوە و زیاد لە 50 کتێب وەردەگێڕێتە سەر زمانی فارسی و کوردی.
چەندین کۆڕ و سیمیناری لەتاران و شیرازو ئەسفەهان ئەهواز و دیزفول و کرماشان و سنە دەربارەی ئەدەبیات بەگشتی و بەتایبەت ئە دەبیاتی کوردی و دەستپێکی چیرۆکی کورد و رۆمانی کوردی و قۆناغەکانی و هەروەها دەربارەی وەرگێڕان و کاریگەرییەکانی.
ـ ماوەی دوانزە ساڵ لەشاری تاران ژیاوەو لەرۆژنامەو گۆڤارەکانی ئێران و کوردستاندا بەھەردوو زمانی کوردی و فارسی بابەتی بڵاوکردۆتەوە، لەکوردییەوە چەندین کتێبی کردووە بەفارسی و بەپێچەوانەشەوە، بەتایبەتی رۆمانەکانی بەختیار عەل و شێرزاد حەسەن و فەرهاد پیرباڵ و شیعرەکانی رەفیق سابیرو ...تاد.
ئاسۆ جەبار بۆ بەرنامەی رەهەندەکانی دەنگی ئەمریکا وتووێژێکی لەگەڵ نوسەر و وەرگێڕ مەریوان هەڵبجەییدا سازکردووە.
مەریوان دەڵێت "ناسینی خوشکەکەی فروغی فرۆغزاد بۆ من وەک و دایکێکی خۆم ئێستاش بەردەوام دەچمەوە سەردانی دەکەم. چەند ساڵ لەنوسینگەی دەفتەری ئەودا کارم دەکرد، ئەو تەنها خوشکی فرۆغ نەبوو، بەڵکو خۆی وەرگێڕەو لەتەمەنێکی زۆر کەمەوە لەڕادیۆ کاری کردووە، لەگەڵ شاعیر و نوسەرە گەورەکانی ئێراندا لەسەردەمی شادا لەرادیۆ کاری کردووە؛ هاوکات خاوەنی نزیکەی 30 بۆ 40 کتێبە".
سەبارەت بە سانسۆر لەسەر چاپ و بڵاوکردنەوە لە ئێران مەریوان هەڵەبجەیی دەڵێت "سانسۆرێکی زۆر لەوڵاتی ئێراندا هەیە لەسەر چاپ و بڵاوکردنەوە".
هەروەها دەڵێت "قۆناغی سەرۆکایەتی ئەحمەدی نەژاد نەیانهێشت هیچ کتێبێکم بڵاوبێتەوە، لەو 10 بۆ 15 کتێبەی کە هەم بوو بڕیار بوو چاپبکرێت".
سەبارەت بە بە وەرگێرانی شاکارە ئەدەبییەکانی کورد مەریوان دەڵێت"ساڵەهای ساڵ بوو کە من ئێوارەی پەروانەم وەرگێڕابوو، دەمدا بە وەرگێڕ و نوسەران و رەخنەگران دەیانخوێندەوە، شیعرەکانی رەفیق سابیر و نوسەرانی تر. لەبەرئەوە کاتێک کە هەڵوێستیانم بینی کە بووە حاڵەتێکی شۆکێک بۆیان لەوەی کە ئەم بەرهەمانە چەند گەورەو جوان و مەزنن و ستایشیان دەکرد، هاوکات ئەفسوسێک بوو لەوەی ئەو بەرهەمانە بۆچی زوتر وەرنەگێڕدراون".
سەبارەت بە سەختییەکانی ژیانی و بەردەوامی لەکاری فەرهەنگی و وەرگێڕاندا مەریوان دەڵێت "سەرەڕای سەختی ژیان و بژێوی ژیان و ئەو نالەبارییەی کە بە هۆی ئەو دۆخەی کە پەنابەر لەو وڵاتەدا هیچ مافێکی نیەو لەدۆخێکی زۆر خراپدا دەژی، جۆش و خرۆشێکی زۆرترم پەیداکرد بەهۆی هاندان و پشتیوانی نوسەران و رەخنەگرانی ئێرانەوە".
سەبارەت بە کواڵیتی وەرگێڕانەکان مەریوان دەڵێت "خەڵکانێک لەباشوردا هەیە، لەو وڵاتەدا نەژیاوە، وە کاری وەرگێڕان دەکات پەنا بۆ فەرهەنگ و زۆر شت دەبات و یاخود وەرگێڕانی پڕ لە هەڵە کەتۆتە بازاڕەوە تا ئێستا بەردەوامە".
لە پرسیارێکماندا سەبارەت بەوەی ئایا دامەزراوە فەرهەنگی و ناوەندەکانی چاپ و بڵاوکردنەوەکانی کوردستان و ئێران دامەزراوەگەلێکی پرۆفیشناڵ و ئاکادیمین؟
لەوەڵامدا مەریوان دەڵێت "نەخێر نەبووە و نیە، یەکێک لە هۆکارە سەرەکییەکان هەردوو حکومەتەکە ئەوەیە، فەرهەنگ دۆست نیم، بە هیچ شێوەیەک ئیش ناکەن بۆ دروستکردنی پەیوەندییەکی زۆر باش لەهەردوو لاوە کە حکومەت پلانی نەبێت بۆ ئەو کارە بە مانایەکی دیکە خەمسارد بوون، دەمێنێتەوە سەر هەوڵی تاکەکەسی".
هاوکات دەڵێت "سەرۆک عەشیرەتێک لای ئەم حیزبانەی باشور زۆر گرنگترە لەهەموو رۆمانی کوردی و دەیەهای وەکو شێرزاد حەسەن و بەختیار عەلی و هەموو نوسەرانی کورد".
لەڕێی ئەم بەستەرەوە دەتوانن گوێبیستی تەواوی وتووێژەکە ببن...
