Accessibility links

ژیان لە فەرهەنگدا: مەم بورهان قانع


مەم بورهان قانع
مەم بورهان قانع

هاوکاتی تێپەڕبوونی 119 ساڵ بەسەر مێژووی میدیای کوردیدا بەڵام هێشتاش باس لەوە دەکرێت کە کۆمەڵگەی کوردی خاوەنی میدیایەک نییە پێی بگوترێت میدیای نیشتمانی.

هەندێک لەو بڕوایەدان هێشتاش هەنگاوەکان (ئەگەر هەبن) بەرەو هەبوونی میدیایەکی نیشتمانی لە قۆناغێکی زۆر بەراییدان.

لەم مێژووە 119 ساڵیەیدا، میدیای کوردی بە دەیان هەوراز و نشێودا تێپەڕیوە و هەڵکشان و داکشانی زۆریشی بە خۆوە بینیوە، بەڵام ئەوەی جێی سەرنجە نە ڕەوشی میدیا خۆی وە نە قۆناغەکانی ژیانی کۆمەڵگەی کوردیش لەم ماوەیەدا نەبوونەتە مایەی هاتنە ئارای گۆڕانکارییەک لە میدیادا کە بتوانرێت بە وەرچەرخانێکی مێژووییانەی میدیا سەیر بکرێت، تا ئەو کاتەی ڕاپەڕینەکەی ساڵی 1991 لە باشوری کوردستان ڕوودەدات.

گۆڕانکاری لە ڕەوشی میدیادا بە تایبەت لە باشوری کوردستان لە پاش ڕاپەڕینەوە وەک هەندێک دەڵێن، گۆڕانکاری لە چەندایەتیدا میدیادا لەگەڵ خۆی هێنا، هەندێکی تریش بڕوایان وایە ئەو گۆڕانکاری چەندایەتییە بۆتە زەمینەیەک بۆ شیانی گۆڕانکارییە چۆنایەتییەکان، بەڵام هەردوو لای ئەم بۆچوونانە کۆکن لەسەر ئەوەی هێشتا چۆنایەتی میدیا لە ئاستێکی پێویستدا نییە بۆ وەرگر.

بەلای زۆرێک لە پسپۆڕانی میدیاوە، نەبوونی میدیایەکی نیشتمانی دەشێت وەک هۆکارێکی سەرەکی لێی بڕوانرێت بۆ برەو نەدان بە چۆنایەتی لە میدیادا.

ناکرێت هەروا بە سانایی هەنگاو بنرێت بۆ میدیای نیشتمانی و وەک دامەزراوەیەک لێ بڕوانرێت با پێکبهێنرێت و بگوترێت ئەوەتا میدیایەکی نیشتمانیمان هەیە.

نەبوونی ئەم (میدیا نیشتمانی) ە دەشێت وەک هۆکارێکی سەرەکی لێی بڕوانرێت بۆ نەبوون یان لاوازی گوتاری نەتەوەیی.

نەک هەر بیریار و ڕۆژنامەوانەوانە بیانییەکان بەڵکو زۆرێکیش لە نوسەر و ڕوناکبیرانی کوردیش بڕوایەکی تۆکمەیان هەیە بەوەی نەبوونیمیدیایەکی نیشتمانی لە سەروەختی هێرشە کیمیاییەکانی هەڵەبجە و ئەنفال و تەواوی کارەساتەکانی تری بەسەر ئەم نەتەوە بێ دەوڵەتەدا هاتووە، هۆکارێکە کە کارەساتەکان بە باشی نەگەیشتونەتە کۆمەڵگەی نێونەتەوەیی، یانیش ئەگەر گەیشتبن ئەوا نەبوونەتە جێی بڕوا و متمانەیەکی ئەوتۆ کە تێڕوانینی سۆزی مرۆڤایەتیانە بگۆڕێت بۆ ڕوانینێکی جێگیری سیاسیانە.هەر بۆیەشە خەمخواردنێک، هەوڵێک، هەنگاونانێک بۆ دامەزراندنێکی بابەتیانە و زانستیانەی میدیایەکی نیشتمانی هەنگاوێکی ڕژد و گرنگە بۆ سەرەتای مێژوویەک؛ مێژووی میدیای نیشتمانی.

هەر تەگەرەیەکیش بخرێتە بەردەم ئەم هەنگاوە، هیچی کەمتر نییە لەو ناڕەواییکردن و زەبرلێدانانەی لە کۆڵەکە بنچینەییەکانی نەتەوە دەدرێن، لەو ڕوانگەیەوەی میدیا دروستکردنی نەتەوەیەکە لەسەر کاغەز.

ئایا میدیای کوردی توانیویەتی پێناسەیەکی گشتگیر بۆ کارەساتە نیشتمانیەکان بخاتە ڕوو؟

ئایا میدیای کوردی لە ڕوماڵکردنی ڕووداوەکاندا چەندێک ڕەچاوی پرسەکانی پەیوەندییان بە ئاسایشی نیشتمانیەوە هەیە دەکات؟

ئایا لە باشوری کوردستاندا میدیایەک هەیە پێی بگوترێت میدیای نیشتمانی؟

ئایا بە ڕەهەندێکی نیشتمانیانەوە ڕووماڵی کارەساتەکانی وەک ئەنفال و هەڵەبجە کراون؟

(مەم بورهان قانع) نوسەر و ڕۆژنامەوان لە بەرنامەی ئەم هەفتەیەی (ژیان لە فەرهەنگدا) وەڵامی ئەم پرسیارانە و پرسیار و سەرنجەکانی ئێوەی ئازیزیش دەداتەوە:

please wait

No media source currently available

0:00 0:25:16 0:00

XS
SM
MD
LG