وردکردنه‌وه‌ی ڕه‌وشی عێراق له ناو وڵاته‌که‌وه جۆراوجۆره، شیعه‌کان ده‌یگێڕنه‌وه بۆ سه‌روه‌ختی سه‌رکوتکردنه‌کان و له‌وبڕوایه‌دان ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ له عێراقدا ده‌گوزه‌رێت ڕه‌نگدانه‌وه‌ی پاشماوه‌ی سیاسه‌ته ناوخۆییه‌کانی پێشووی وڵاته‌که‌یه که‌له‌سه‌ر بنچینه‌ی جیاوازیکردن داڕێژرابوو‌ن، سوننه‌کانیش که پێشتر خاوه‌نی ده‌سه‌ڵات بوون پێیان وایه که‌م ئه‌زمونی شیعه‌کان له فه‌رمانڕه‌وایه‌تیدا و پشتبه‌ستنیان به لایه‌نی ده‌ره‌کی وه‌ک ئاماژه‌یه‌ک به ئێرانی شیعه به‌شێکن له‌و هۆکاره سه‌ره‌کیانه‌ی مه‌ترسیه‌کانیان له‌سه‌ر عێراق دروستکردووه.
بۆ کورده‌کانیش له‌و وڵاته به‌شه‌ڕ وێرانبووه‌دا ئاڵۆزیه‌کان له چوارچێوه‌ی ده‌سته‌به‌رکردنی ماف و ئازادی و دیموکراسیدا خۆی ده‌بینێته‌وه.
زۆرێک له دانیشتوانی وڵاته‌که هیوایان به ڕێبه‌رانی نوێی عێراقی پاش سه‌دام حوسه‌ین هه‌بوو که بتوانن به شێوه‌یه‌کی مۆدێرنانه ئه‌م وڵاته ده‌وڵه‌مه‌ند به نه‌وته به‌ڕێوه به‌رن، به‌ڵام له‌پاش هه‌ر کۆبونه‌وه‌یه‌کیان و له‌پاش هه‌ر ڕێکه‌وتنێکی نێوان پێکهاته سیاسیه‌کانی عێراق، گرفتی زیاتر له‌ناو ڕه‌وشه‌که‌دا هاتونه‌ته ئاراوه، هه‌ر بۆیه‌شه وه‌ک چاودێر ده‌ڵێن چاوه‌ڕوان ناکرێت زووبه‌زوو کێشه‌کانی عێراق چاره‌سه‌ر بکرێن به شێوه‌یه‌کی یه‌کلاییکه‌ره‌وه.
یوست هیڵترمان، جێگری سه‌رۆکی به‌شی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و باکوری ئافریکا له ڕێکخراوی قه‌یرانی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌ڵێت ئه‌م کێشانه‌ی عێراق درێژه‌یان کێشاوه و ده‌شێت یه‌کێک له فاکته‌ره‌کانی چاره‌سه‌رکردن دۆسێی سوریا بێت وه ده‌ڵێت پێی وایه ڕێک و ڕه‌وان کێشه و ڕه‌وشی سوریا و چۆنیه‌تی ئه‌و کاریگه‌ریانه‌ی له‌سه‌ر قه‌یرانی سیاسی عێراق هه‌یه‌تی هۆکارن بۆ به‌رده‌وامی ئه‌م ڕه‌وشه‌ی وڵاته‌که، ئه‌مه‌ش وه‌ها ده‌کات قه‌یرانی سیاسی عێراق زیاتر درێژه بکێشێت.
یوست هێڵترمان ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی ئاماژه‌ی پێده‌کات شه‌ڕی ناوخۆی سوریایه و کاتێک ئه‌م قه‌یرانه ده‌گاته سه‌ر سنوره‌کان، ئیدی ده‌بێته سه‌رچاوه‌یه‌ک بۆ نیگه‌رانی سه‌باره‌ت به په‌ره‌سه‌ندنی بۆ ناو عێراق و چونکه دۆسێی سوریا تانوپۆیه‌کی ئاینزایی یان تایفه‌گه‌رایی له‌خۆگرتووه بۆیه زۆر به ئاسانی په‌ره‌ده‌سه‌نێت بۆ ناو عێراق که هه‌مان زه‌مینه‌ی جیاوازی ئاینزایی و تایفه‌یی لێ هه‌یه.
زۆریک له چاودێرانی سیاسی له‌وبڕوایه‌دان یه‌کێک له هۆکاره سه‌ره‌کیه‌کانی دریژه کێشانی دۆسێی سوریا ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ململانێی نێوان زلهێزه‌کانی ناوچه‌که و پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی خۆیان و هه‌وڵدانیان بۆ کۆنترۆڵ کردنی ئاڕاسته سیاسیه‌کان و وه‌ک به‌ڕێز هێڵترمان ده‌ڵێت له هه‌مان ده‌میشدا هه‌ر یه‌کێک له‌و وڵاتانه ( ئێران و تورکیا و شانشینی عه‌ره‌بستانی سعودیه) ده‌ستێکی زۆریان له عێراقدا هه‌یه و خاوه‌نی کاریگه‌ریه‌کانی خۆیانن له‌به‌ر ئه‌وه ده‌بینرێت ناکۆکیه‌کانیان له سوریا و عێراقدا یه‌کلایی ده‌که‌نه‌وه.
به‌غدا و هه‌ولێریش به‌شی خۆیان کێشه و ناکۆکییان هه‌یه له‌سه‌ر زۆرێک له دۆسێ گرنگه‌کانی په‌یوه‌ندی به ئاینده‌ی هه‌ردوو لاوه هه‌یه.
جێگری سه‌رۆکی به‌شی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست له ڕێکخراوی قه‌یرانی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌ڵێت قوڵی ئه‌و ناکۆکیانه وه‌ها ده‌کات چاوه‌ڕوانی ئه‌وه نه‌کرێت به‌زوویی په‌یوه‌ندیه‌کانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا ئاسایی ببنه‌وه.
یوست هێڵترمان ده‌ڵێت جیاوازی بنچینه‌یی نێوان هه‌رێمی کوردستان و به‌شه‌کانی تری عێراق دۆسێی فێدراڵیه، له‌به‌ر ئه‌وه‌ش وه‌ک ده‌ڵێت پێی وانییه به خێرایی و به ئاسانی بگه‌نه ڕێکه‌وتنێک له‌سه‌ر چۆنیه‌تی پێناسه‌کردنی فێدراڵیزم، هه‌رچه‌نده له ده‌ستوری عێراقدا باس له مه‌سه‌له‌ی فێدراڵی کراوه، به‌ڵام هه‌ر لایه‌نه و به شێوه‌ی تایبه‌تی خۆی ڕاڤه‌ی فێدراڵی ده‌کات له عێراقدا.
گه‌لێک له چاودێرانی عێراقی له‌وبڕوایه‌دان ده‌ستوری وڵاته‌که‌یان له ئێستادا بۆته به‌شێکی قه‌یرانی سیاسی وڵاته‌که، چونکه نه‌یتوانیوه وه‌ک ده‌ڵێن خاڵ له‌سه‌ر پیته‌کان دابنێت و بۆ چاره‌سه‌رکردنی گرفته‌کان ده‌ستور ببێته سه‌رچاوه.
به‌ڕێز هیڵترمان ده‌شڵێت هه‌رچه‌نده له‌م چه‌ند هه‌فته‌یه‌ی ڕابردوودا هه‌ست به جۆره ئارامیه‌ک ده‌کرێت له په‌یوه‌ندی نێوان هه‌ولێر و به‌غدادا ، به‌ڵام هێشتا ناچێته ئه‌و خانه‌یه‌ی به په‌یوه‌ندیه‌کی جێگیر ناودێر بکرێت.
ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی پێویسته بکرێت هه‌ندێک ڕێکه‌وتنی بنچینه‌ییه له‌سه‌ر ئه‌و دۆسێیانه‌ی که جیاوازی گه‌وره هه‌ن له‌سه‌ریان، به‌تایبه‌تیش وه‌ک مافی مۆرکردنی کۆنتراکته نه‌وتییه‌کان، بودجه‌ی هێزی پێشمه‌رگه و هه‌روه‌هاش له‌سه‌ر کێشه هه‌ره گه‌وره و مشت ومڕ له‌سه‌ره‌که‌ی ناوچه جێناکۆکه‌کان و ده‌شڵێت ئه‌وه‌ش که تا ئێستا بینراوه و وه‌های کردووه ڕه‌وشه‌که بڕێک به‌ره‌و ئارامی بڕوات ئه‌و هه‌وڵانه‌یه که بۆ ڕه‌خساندنی زه‌مینه‌ی دیالۆگێکی به‌رفراوان و هه‌مه‌لایه‌ن دراون و جه‌ختیش ده‌کاته‌وه له‌وه‌ی ته‌نها له ڕێی دیالۆگه‌وه ده‌توانرێت کێشه‌کان چاره‌سه‌ربکرێن.
یوست هیڵترمان ده‌ڵێت نوری ئه‌لمالیکی سه‌ره‌ک وه‌زیری عێراق و مه‌سعود بارزانی سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستانی عێراق له‌سه‌ر ئاستی که‌سێتی له‌گه‌ڵ یه‌ک هه‌ڵناکه‌ن و ئه‌مه‌ش یارمه‌تیده‌ر نابێت ، به‌ڵام به‌ڕێز مالیکی و جه‌لال تاڵه‌بانی سه‌رۆکی عێراق پێکه‌وه هه‌ڵده‌که‌ن و ئه‌مه‌ش شتێکی باشه ، هه‌ربۆیه‌شه پێویسته هه‌نگاوی یه‌که‌م زاڵ بوون بێت به‌سه‌ر کێشه که‌سییه‌کانی نێوانیاندا و ئه‌وجا ده‌ستبکرێت به کارکردن له‌سه‌ر دۆسێ بنچینه‌ییه‌کاندا.، که پێویستی به هه‌نگاوی ورد و گرتنه‌به‌ری ڕێوشوێنی ورد و وریایانه هه‌یه و ئه‌گه‌ریش پێویستی کرد په‌نا ببرێته به‌ر ناوبژیکه‌رێکی ده‌ره‌کی و به‌تایبه‌تیش وه‌ک ده‌ڵێت مه‌به‌ستی له نه‌ته‌وه یه‌کگرتووه‌کانه.
یوست هیڵترمان، جێگری سه‌رۆکی به‌شی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و باکوری ئافریکا له ڕێکخراوی قه‌یرانی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌ڵێت چاره‌سه‌رکردنی قه‌یرانی عێراق به قه‌یرانی نێوان هه‌ولێر و به‌غداشه‌وه هه‌ر ته‌نها له ئه‌ستۆی مالیکی نییه به‌ته‌نیا چونکه له دیمه‌نه‌کانی عێراقدا ئه‌کته‌ری تریش هه‌ن که ناکۆکن و کێشه و گرفتیشیان هه‌یه و به‌شداریشن له‌م ڕه‌وشه‌ی وڵاته‌که‌دا، هه‌ربۆیه گردبوونه‌وه‌یان له‌سه‌ر یه‌ک مێزی دانوستاندن و یه‌کلاییکردنه‌وه‌ی جیاوازیه‌کانیان ده‌بێته باشترین هه‌نگاو به ئاڕاسته‌ی ڕه‌واندنه‌وه‌ی تارماییه‌کانی به‌ری ئاینده‌ی عیراقیان گرتووه.
بۆ کورده‌کانیش له‌و وڵاته به‌شه‌ڕ وێرانبووه‌دا ئاڵۆزیه‌کان له چوارچێوه‌ی ده‌سته‌به‌رکردنی ماف و ئازادی و دیموکراسیدا خۆی ده‌بینێته‌وه.
زۆرێک له دانیشتوانی وڵاته‌که هیوایان به ڕێبه‌رانی نوێی عێراقی پاش سه‌دام حوسه‌ین هه‌بوو که بتوانن به شێوه‌یه‌کی مۆدێرنانه ئه‌م وڵاته ده‌وڵه‌مه‌ند به نه‌وته به‌ڕێوه به‌رن، به‌ڵام له‌پاش هه‌ر کۆبونه‌وه‌یه‌کیان و له‌پاش هه‌ر ڕێکه‌وتنێکی نێوان پێکهاته سیاسیه‌کانی عێراق، گرفتی زیاتر له‌ناو ڕه‌وشه‌که‌دا هاتونه‌ته ئاراوه، هه‌ر بۆیه‌شه وه‌ک چاودێر ده‌ڵێن چاوه‌ڕوان ناکرێت زووبه‌زوو کێشه‌کانی عێراق چاره‌سه‌ر بکرێن به شێوه‌یه‌کی یه‌کلاییکه‌ره‌وه.
یوست هیڵترمان، جێگری سه‌رۆکی به‌شی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و باکوری ئافریکا له ڕێکخراوی قه‌یرانی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌ڵێت ئه‌م کێشانه‌ی عێراق درێژه‌یان کێشاوه و ده‌شێت یه‌کێک له فاکته‌ره‌کانی چاره‌سه‌رکردن دۆسێی سوریا بێت وه ده‌ڵێت پێی وایه ڕێک و ڕه‌وان کێشه و ڕه‌وشی سوریا و چۆنیه‌تی ئه‌و کاریگه‌ریانه‌ی له‌سه‌ر قه‌یرانی سیاسی عێراق هه‌یه‌تی هۆکارن بۆ به‌رده‌وامی ئه‌م ڕه‌وشه‌ی وڵاته‌که، ئه‌مه‌ش وه‌ها ده‌کات قه‌یرانی سیاسی عێراق زیاتر درێژه بکێشێت.
یوست هێڵترمان ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی ئاماژه‌ی پێده‌کات شه‌ڕی ناوخۆی سوریایه و کاتێک ئه‌م قه‌یرانه ده‌گاته سه‌ر سنوره‌کان، ئیدی ده‌بێته سه‌رچاوه‌یه‌ک بۆ نیگه‌رانی سه‌باره‌ت به په‌ره‌سه‌ندنی بۆ ناو عێراق و چونکه دۆسێی سوریا تانوپۆیه‌کی ئاینزایی یان تایفه‌گه‌رایی له‌خۆگرتووه بۆیه زۆر به ئاسانی په‌ره‌ده‌سه‌نێت بۆ ناو عێراق که هه‌مان زه‌مینه‌ی جیاوازی ئاینزایی و تایفه‌یی لێ هه‌یه.
زۆریک له چاودێرانی سیاسی له‌وبڕوایه‌دان یه‌کێک له هۆکاره سه‌ره‌کیه‌کانی دریژه کێشانی دۆسێی سوریا ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ململانێی نێوان زلهێزه‌کانی ناوچه‌که و پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی خۆیان و هه‌وڵدانیان بۆ کۆنترۆڵ کردنی ئاڕاسته سیاسیه‌کان و وه‌ک به‌ڕێز هێڵترمان ده‌ڵێت له هه‌مان ده‌میشدا هه‌ر یه‌کێک له‌و وڵاتانه ( ئێران و تورکیا و شانشینی عه‌ره‌بستانی سعودیه) ده‌ستێکی زۆریان له عێراقدا هه‌یه و خاوه‌نی کاریگه‌ریه‌کانی خۆیانن له‌به‌ر ئه‌وه ده‌بینرێت ناکۆکیه‌کانیان له سوریا و عێراقدا یه‌کلایی ده‌که‌نه‌وه.
به‌غدا و هه‌ولێریش به‌شی خۆیان کێشه و ناکۆکییان هه‌یه له‌سه‌ر زۆرێک له دۆسێ گرنگه‌کانی په‌یوه‌ندی به ئاینده‌ی هه‌ردوو لاوه هه‌یه.
جێگری سه‌رۆکی به‌شی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست له ڕێکخراوی قه‌یرانی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌ڵێت قوڵی ئه‌و ناکۆکیانه وه‌ها ده‌کات چاوه‌ڕوانی ئه‌وه نه‌کرێت به‌زوویی په‌یوه‌ندیه‌کانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا ئاسایی ببنه‌وه.
یوست هێڵترمان ده‌ڵێت جیاوازی بنچینه‌یی نێوان هه‌رێمی کوردستان و به‌شه‌کانی تری عێراق دۆسێی فێدراڵیه، له‌به‌ر ئه‌وه‌ش وه‌ک ده‌ڵێت پێی وانییه به خێرایی و به ئاسانی بگه‌نه ڕێکه‌وتنێک له‌سه‌ر چۆنیه‌تی پێناسه‌کردنی فێدراڵیزم، هه‌رچه‌نده له ده‌ستوری عێراقدا باس له مه‌سه‌له‌ی فێدراڵی کراوه، به‌ڵام هه‌ر لایه‌نه و به شێوه‌ی تایبه‌تی خۆی ڕاڤه‌ی فێدراڵی ده‌کات له عێراقدا.
گه‌لێک له چاودێرانی عێراقی له‌وبڕوایه‌دان ده‌ستوری وڵاته‌که‌یان له ئێستادا بۆته به‌شێکی قه‌یرانی سیاسی وڵاته‌که، چونکه نه‌یتوانیوه وه‌ک ده‌ڵێن خاڵ له‌سه‌ر پیته‌کان دابنێت و بۆ چاره‌سه‌رکردنی گرفته‌کان ده‌ستور ببێته سه‌رچاوه.
به‌ڕێز هیڵترمان ده‌شڵێت هه‌رچه‌نده له‌م چه‌ند هه‌فته‌یه‌ی ڕابردوودا هه‌ست به جۆره ئارامیه‌ک ده‌کرێت له په‌یوه‌ندی نێوان هه‌ولێر و به‌غدادا ، به‌ڵام هێشتا ناچێته ئه‌و خانه‌یه‌ی به په‌یوه‌ندیه‌کی جێگیر ناودێر بکرێت.
ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی پێویسته بکرێت هه‌ندێک ڕێکه‌وتنی بنچینه‌ییه له‌سه‌ر ئه‌و دۆسێیانه‌ی که جیاوازی گه‌وره هه‌ن له‌سه‌ریان، به‌تایبه‌تیش وه‌ک مافی مۆرکردنی کۆنتراکته نه‌وتییه‌کان، بودجه‌ی هێزی پێشمه‌رگه و هه‌روه‌هاش له‌سه‌ر کێشه هه‌ره گه‌وره و مشت ومڕ له‌سه‌ره‌که‌ی ناوچه جێناکۆکه‌کان و ده‌شڵێت ئه‌وه‌ش که تا ئێستا بینراوه و وه‌های کردووه ڕه‌وشه‌که بڕێک به‌ره‌و ئارامی بڕوات ئه‌و هه‌وڵانه‌یه که بۆ ڕه‌خساندنی زه‌مینه‌ی دیالۆگێکی به‌رفراوان و هه‌مه‌لایه‌ن دراون و جه‌ختیش ده‌کاته‌وه له‌وه‌ی ته‌نها له ڕێی دیالۆگه‌وه ده‌توانرێت کێشه‌کان چاره‌سه‌ربکرێن.
یوست هیڵترمان ده‌ڵێت نوری ئه‌لمالیکی سه‌ره‌ک وه‌زیری عێراق و مه‌سعود بارزانی سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستانی عێراق له‌سه‌ر ئاستی که‌سێتی له‌گه‌ڵ یه‌ک هه‌ڵناکه‌ن و ئه‌مه‌ش یارمه‌تیده‌ر نابێت ، به‌ڵام به‌ڕێز مالیکی و جه‌لال تاڵه‌بانی سه‌رۆکی عێراق پێکه‌وه هه‌ڵده‌که‌ن و ئه‌مه‌ش شتێکی باشه ، هه‌ربۆیه‌شه پێویسته هه‌نگاوی یه‌که‌م زاڵ بوون بێت به‌سه‌ر کێشه که‌سییه‌کانی نێوانیاندا و ئه‌وجا ده‌ستبکرێت به کارکردن له‌سه‌ر دۆسێ بنچینه‌ییه‌کاندا.، که پێویستی به هه‌نگاوی ورد و گرتنه‌به‌ری ڕێوشوێنی ورد و وریایانه هه‌یه و ئه‌گه‌ریش پێویستی کرد په‌نا ببرێته به‌ر ناوبژیکه‌رێکی ده‌ره‌کی و به‌تایبه‌تیش وه‌ک ده‌ڵێت مه‌به‌ستی له نه‌ته‌وه یه‌کگرتووه‌کانه.
یوست هیڵترمان، جێگری سه‌رۆکی به‌شی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و باکوری ئافریکا له ڕێکخراوی قه‌یرانی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌ڵێت چاره‌سه‌رکردنی قه‌یرانی عێراق به قه‌یرانی نێوان هه‌ولێر و به‌غداشه‌وه هه‌ر ته‌نها له ئه‌ستۆی مالیکی نییه به‌ته‌نیا چونکه له دیمه‌نه‌کانی عێراقدا ئه‌کته‌ری تریش هه‌ن که ناکۆکن و کێشه و گرفتیشیان هه‌یه و به‌شداریشن له‌م ڕه‌وشه‌ی وڵاته‌که‌دا، هه‌ربۆیه گردبوونه‌وه‌یان له‌سه‌ر یه‌ک مێزی دانوستاندن و یه‌کلاییکردنه‌وه‌ی جیاوازیه‌کانیان ده‌بێته باشترین هه‌نگاو به ئاڕاسته‌ی ڕه‌واندنه‌وه‌ی تارماییه‌کانی به‌ری ئاینده‌ی عیراقیان گرتووه.
